Thematuinen
Wie bij het ontwerpen van zijn tuin een extra uitdaging zoekt, kan overwegen zijn tuin in te richten volgens een bepaald thema, zoals een jungle- of cottagetuin. Je kunt er ook voor kiezen maar één kleur toe te passen (zie ook "Borderaanleg"), of alleen maar planten die lid zijn van een bepaalde familie of soort, zoals een rozen- of grassentuin.
Hieronder een aantal voorbeelden en richtlijnen.
Pluktuin
Vazen vol versgeplukte bloemen uit eigen tuin. De nachtmerrie van iedere bloemist maar voor veel tuinkabouters een droom. Een pluktuin kun je ook realiseren in een kleinere tuin: een stuk grond van 10 tot 12 vierkante meter is al voldoende voor drie tot vier volle vazen per week in de periode juni-september. Veel zon en voeding zijn wel een vereiste; voor een schaduwtuin of extra schrale grond kun je beter een ander thema kiezen.
De perfecte pluktuin heeft:
- Een goede balans tussen bloemen en bladplanten
- Veel kleur
- Planten met bloemen die het zowel in combinatie als op zichzelf goed uitzien
- Het hele jaar door iets interessants te bieden
- Volop geur
- Planten die blijven doorbloeien nadat ervan is geplukt.
De meeste geschikte plukbloemen zijn eenjarigen. Die groeien immers snel en bloeien vaak de hele zomer door. Wanneer je bij het plukken de bloemen of knoppen vlak boven een bladpaar afsnijdt, doe je planten geen kwaad. Integendeel, dit zet ze juist aan tot nog meer bloei. Dit wordt ook wel "live-heading" genoemd, als tegenhanger van "dead-heading" waarbij je de uitgebloeide bloemen bij eenjarigen weghaalt om te voorkomen dat ze zaad zetten.
Voorbeelden van planten en kleurenschema's die je zou kunnen gebruiken:
- Rijke, koninklijke kleuren: zwarte Scabiosa, Chrysant "Seaton's Galaxy", Cleome spinosa "Cherry Queen", gladiolen "Arabian Night" en "Plum Tart", Antirrhinum "Liberty Classic Crimson", Zonnebloem "Prado Red", Lathyrus "Matucana".
- Neutrale kleuren (groen en wit): Acidanthera, Amaranthus coudatus "Viridis", Ammi majur, Chrysant "Froggy", Cosmos bipinnatus "Purity", Dille, Euphorbia oblongata, Gladiool "Green Star", Moluccella laevis, Zinnia elegans "Envy".
- Blauw en paars: Borlotti bonen, Cerinthe major "Purpurascens", Cobaea scandens, Dahlia "Tomas A. Edison", Gladiool "Purple Flora", Salvia viridis "Blue".
- Heldere kleuren: Dahlia's "New Baby" en "Roxy", roze en rode Antirrhinums, Lathyrus "Zorija Rose", Zinnia elegans "Cactus Orange" en "Giant Pink".
- Om het hele jaar door te kunnen plukken is het handig een zaai- en plant plan te maken. Een voorbeeld:
- Vroeg in het voorjaar: begin met het binnen voorzaaien van eenjarigen die niet (helemaal) winterhard zijn; zaai de soorten die wel winterhard zijn alvast buiten uit zodat ze kunnen kiemen zodra het maar enigszins warmer wordt. Dit geeft je een zekere voorsprong!
- Vroege zomer: de winterharde eenjarigen die je eerder buiten zaaide beginnen in juni en juli met bloeien; de voorgezaaide soorten kunnen nu buiten worden uitgeplant. Plant nu ook zomerbollen als dahlia's en gladiolen.
- Late zomer: de planten die je binnen hebt voorgezaaid beginnen nu met bloeien en de zomerbollen beginnen al aardig groot te worden. Top de dahlia's om meer bloemen te krijgen.
- Herfst: herfstbloeiers als dahlia's en asters komen nu in bloei. Langbloeiende types als Cosmos en chrysanten blijven bloemen geven totdat het gaat vriezen (soms wel tot in december!)
- Vergeet niet gedurende het hele seizoen lange bloemstelen aan stokken aan te binden. naar boven
Wilde bloemenwei
Een bloemenwei in de achtertuin is niet alleen een groot deel van het jaar mooi om te zien en leuk om van te plukken, hij lokt ook vogels en bijzondere insecten de tuin in!
Basiskennis:
Hoe rijker de grond aan voedingsstoffen, hoe sterker de groei van de grassen: bloeiende wile planten krijgen niet of nauwelijks kans zich te ontwikkelen. Hoe armer de grond, hoe groter de kans dat zich bloemrijke soorten vestigen.
Verwilderingsbollen voor in gras:
bloemrijke graslandjes vieren hun hoogtepunt in de vroege zomer. Om het bloeiseizoen te verlengen is het leuk om er voor- en najaarsbolletjes aan toe te voegen. Geschikte soorten voor verwildering zijn: boerencrocus, kievitsbloem, Turkse tulpjes, zomerklokjes, boshyacinth, knikkend vogelmelk, mini-narcisjes, camassia, herfstcrocus.
Een bloemrijk grasveld:
Regelmatig maaien, het gazon onkruidvrij maken.... Gooi het roer eens om en laat het gras en de bijbehorende grasonkruidjes voortaan groeien en bloeien. Madelief, boterbloem, klaver, pinksterbloem, paardenbloem, ereprijs en weegbree zijn de eerste bloeiers die hiervan profiteren. Breng de wekelijkse maai-frequentie terug tot twee à drie keer: maai in maart of april (als de eventuele bollen zijn uitgebloeid en afgestorven), de tweede keer rond eind juni en de laatste keer in september. Belangrijk is dat je maait in de hoogste stand en het afgemaaide gras niet laat liggen. Laat het mesten van het grasveld voortaan achterwege. Dit zal in het voordeel werken van de bloeiende soorten. Om het grasveld toegankelijk te houden, kun je een parcours van graspaden en "open plekken" maaien, die je wél regelmatig bijhoudt. Dit type bloemrijk grasveld is eenvoudig te realiseren en vergt, buiten het incidentele maaien, niet veel onderhoud.
Een echte bloemenweide:
In hoger gras (ruim vijftig centimeter!) kunnen bijvoorbeeld beemdooievaarsbek, margriet, wikke, veldsalie en sleutelbloem groeien: meerjarige planten die ieder jaar vanzelf weer terugkomen. De soorten die zich op de langere temijn handhaven, zijn voor een groot deel afhankelijk van de ligging (zon, schaduw), grondsoort en vochtigheid. Ook het aantal maaibeurten en de tijdstippen waarop wordt gemaaid, hebben invloed op het resultaat. meestal moet er twee keer per jaar worden gemaaid: de eerste keer ongeveer eind juni, ná de zaadzetting van de hoofdbloei. De tweede keer eind september. Voer het maaisel af. Hoe voedselrijker de grond, hoe drastischer de maatregelen die op voorhand nodig zijn om tot een bloemrijk resultaat te komen. Een voedselrijke grond is niet binnen een paar jaar te verschralen en om te toveren in een bloemenzee! Tuinkabouters die tuinieren op zandgrond, zijn hier eindelijk eens in het voordeel omdat hun bodem van nature relatief schraal is. Zij halen dus snel goede resultaten, zonder enorme ingrepen. Zij kunnen stap 1 gewoon overslaan.
Werkwijze:
- Voorbereiding: grond vijftig centimeter diep mengen met zand of afgraven en vervangen door arme grond; wortelonkruiden verwijderen; niet meer mesten
- Zaaien: gebruik een bloemenmengsel dat zoveel mogelijk is afgestemd op de grondsoort. Ga uit van één gram zuiver bloemzaad per vierkante meter. Meng voor het inzaaien het zaad met vochtig zand. Beste resultaten zijn te behalen met zaaien tussen half augustus en half september
- Maaien: hoe vaak en op welke tijdstippen is afhankelijk van de gewenste soorten bloeiers en de eigenschappen van de grond.
- Evolutie: soms duurt het wel tien jaar voor het gewenste resultaat zichtbaar wordt en het onderhoud minder. De mooiste resultaten zijn het gevolg van geduld.
Een graanveldje:
Dit is niet zo moeilijk. Je kunt dit éénmalig doen (met een braakliggend stukje tuin), of ieder jaar opnieuw beginnen. Maak de grond zo veel mogelijk vrij van onkruiden. Kies een mengsel met eenjarige akkerbloemen (klaproos, kamille, korenbloem, enzovoort) én een graansoort (tarwe of rogge). Een graanveldje vraagt, eenmaal aangelegd en ingezaaid, niet bijzonder veel aandacht. Houd de vogels na het zaaien weg en wied zo veel mogelijk onkruid met de hand.
Jungletuin
In onze steeds warmer wordende zomers kunnen veel planten, die vroeger alleen in de tropen groeiden, nu ook in Nederland worden toegepast. Dat wil zeggen aan de kust (mits uit de wind) en in beschutte stadstuinen. Ze hoeven slechts in zeer strenge winters beschermd te worden.
Een jungletuin leg je niet helemaal op dezelfde manier aan als een "gewone" tuin. In kleinere tuinen kun je beter het gazon achterwege laten. Plant de hele tuin vol en laat er een pad doorheen kronkelen. Gebruik exotisch aandoende bestrating zoals schijven boomstam, houtsnippers of vlonders. Als je een vijvertje aanlegt, maak er dan een bruggetje van bamboe overheen. Gebruik ook voor de overige accesoires, inclusief het meubilair, zo veel mogelijk tropische materialen.
Qua beplanting gebruik je bij voorkeur planten die hoog worden en grote bladeren hebben. Vergeet de palmen en bananenbomen niet (er zijn tamelijk winterharde soorten)! Maak ook gebruik van zomerbollen en éénjarige klimmers. Deze geven vaak felgekleurde, grote bloemen. Zorg dat de hele bodem begroeid is en gebruik veel varens.
Hieronder vind je een lijstje van planten die hier in Nederland redelijk goed de winter doorkomen, mits ze niet te veel in de wind staan en in de winter geen last hebben van natte voeten:
- Acca sellowiana, Agapanthus, Agave lophantra, Agave paryi, Albizia julibrissini, Araujia sericifera, Arbutus x andrachnoides, Arbutus menziesii, Arbutus unedo, Azara dentata
- Berberidopsis corallina, Bignonia capreolata
- Caesalpinia decapetala var. japonica, Caesalpinia gilliesii, Camellia, Cardiocrinum giganteum, Carpenteria califonica, Chamaerops humilis "Cerifera", Choisya ternata, Cistus laurifolius, Clerodendrum bungei, clerodendrum trichotomum, Clethra delavayi, Crinum x powelii, Cupressus abramsiana, Cupressus fenebris, Cupresses sempervirens, Cytisus battandieri
- Daphne odora, Daphniphyllum himalense var. macropodum, dicksonia antarctica ('s winters wel goed beschermen), Dierama pulcherrimum, Dregea sinensis, Drimys winteri
- Edgeworthia papyrifera, embothrium coccineum var. lanceolatum, Erica arborea, Erythrina herbacea, Escallonia "Iveyi", Eucomis bicolor, Eucryphia glutinosa, Eucryphia x intermedia, Eucryphia x nymansensis
- Genista aetnensis
- Hoheria glabrata
- Illicium anisatum, illicium floridanum, Illicium henryi
- Jasminum humile, jasminum officinale, jasminum "Stephanense"
- Lagerstroemia indica, laurus nobilis, Lomatia myricoides, Lonicera etrusca
- Magnoelia grandiflora, Michelia yunnanensis, Musa basjoo, Myrtus communis
- Nelumbo nucifera
- Osmanthus
- Phormium tenax "Red Edge", Pinus engelmannii, Pinus halepensis, Pinus muricata, Pinus palustris, Pinus patula, Pinus pinea, Pinus radiata, Pinus taeda, Pinus yunnanensis, Pittosporum tenuifolium, Pittosporum tobira, Poncirus trifoliata, Prunus lusitanica subsp. azorica, Punica granatum
- Rhapidophyllum hystrix, Romneya coulteri
- Sabal minor, Schisandra grandiflora var. rubriflora, Sequoia sempervirens, Sophora tetraptera, Spartium junceum
- Thalia dealbata, Torreya californica, Tracholospermum asiatucum, Trachelospermum jasminoides, Trachycarpus fortunei, Trochodendron aralloides
- Umbelaria californica
- Viburnum odoratissimum
- Yucca
Voorbeeldborder:
A = Phyllostachis nigra
B = Fatsia japonica
C = Dicksonia antarctica
D = Sasa palmata
E = Rodgersia pinnata
F = Crocosmia Solfaterre
G = Dryopteris erythrosora
H = Asplenium scolopendrium Crispum
I = Bergenia cordifolia
J = Chamaerops humilis
K = Hosta sieboldiana Elegans
L = Dryopteris filix-mas
M = Heuchera cylindrica
N = Cordyline australis
O = Euphorbia amydaloides var. robbiae
Border ontworpen door Crocus.co.uk ©2007 (www.crocus.co.uk)
Grindtuin
De grindtuin is een oplossing voor tuinkabouters die moeten tuinieren in een kleine, hete en droge tuin en die genoeg hebben van hun sneue grasperkje en saaie borders maar het ook niet over hun hart kunnen verkrijgen de hele tuin dan maar te bestraten. Bij een grindtuin wordt uitgegaan van iets verhoogde eilandborders waartussen grindpaadjes kronkelen. Een dergelijke tuin is in een kleine stadstuin eenvoudig na te maken.
Werkwijze
- Maak op papier een plan waarop je aangeeft hoeveel perken je wilt en waar deze moeten komen te liggen. De precieze vorm ervan bepaal je tijdens het aanleggen.
- Gebruik een tuinslag om de vloeiend gebogen contouren van de borders aan te geven.
- Verwijder de bovenste grondlaag wanneer deze erg veel onkruiden bevat.
- Maak rond elke border een laag muurtje. Als je stapelmuurtjes maakt, kun je tussen de stenen ook nog rotsplanten kwijt.
- Voor een goede drainage is het aan te raden de borders te voorzien van een laagje kiezels.
- Vul de borders met goede, met compost verrijkte tuinaarde en meng deze met gewassen fijn grind. Maak het midden van de border hoger dan aan de ronden, zodat de border licht afloopt.
- In het voorjaar plant je de basis, bijvoorbeeld Buxus, Euphorbia of Ceratostigma. Plant deze in groepen.
- Tussen deze structuurbepalende planten kun je nu compacte, laaggroeiende soorten neerzetten zoals Sempervivum en Sedum, maar ook puntige planten als Sisirinchiums.
- Voeg laagblijvende bolgewassen toe die kunnen zorgen voor uitbundige kleurvakken in het voorjaar.
- Kies een aantal bodembekekkers zoals Gypsophila repens en tijm die over de randen van de borders mogen hangen om de muurtjes wat te verzachten.
- Vul de paden op met grind, de borders nog niet.
- Houd het bed onkruidvrij en verzorgd. Wacht tot het volgende voorjaar met het aanbrengen van een dikke laag grind om als much te dienen en het vocht beter vast te houden.
Plantsuggesties
Agapanthus, Allium flavum, Diascia, Gypsophila, Lavendel, Nepeta nervosa, Nerine bowdenii, Oregano, Phlox, Salvia, Sisyrinchium, Tijm.
Voorbeeldborder
1 = Euphorbia characias
2 = Allium giganteum
3 = Achillea filipendulina Cloth of Gold
4 = Ceratostigma willmottianum Forest Blue
5 = Centranthus ruber
6 = Agapanthus Headbourne Hybrids
7 = Echinops ritro Veitch's Blue
8 = Artemisia ludoviciana Silver Queen
9 = Cistus Grayswood Pink
10 = Yucca filamentosa
11 = Salvia nemorosa Ostfriesland
12 = Kniphofia Royal Standard
13 = Geranium Johnson's Blue
14 = Allium spaerocephalon
15 = Lavandula pedunculata
Border ontworpen door Crocus.co.uk ©2007 (www.crocus.co.uk) naar boven