Komkommer en augurk

 

Komkommers zijn een leuk gewas om te telen in de vollegrond of glazen kas. Ze groeien snel en de oogst laat niet lang op zich wachten. Je kan nog een komkommerteelt starten als het voor tomaat of paprika al te laat is. In onze steeds warmer wordende zomers krijgt de buitenteelt meer kans van slagen. De augurk is de bitter smakende voorouder van de komkommer en kan alleen ingemaakt worden gegeten. 

 

Rassen

De moderne komkommer (Cucumis sativus) is een veredeling van de oorspronkelijke augurken en zijn plantkundig gezien dan ook volledig identiek.  Hieronder vormt een (beknopte) opsomming van in Nederland gemakkelijk te verkrijgen soorten:

 

Augurken
Vert Petit de Paris, Colet, Conny, Mepram

 

Komkommers

  • Klimmend, witte vruchten: Blanc de Bonneuil, White Wonder, Bianco Lungo, Venus, Lanna, Micro 
  • Klimmend, groene vruchten: Bupless Tasty Green, Market More, Moneta, King George, Styx, Tanja, Lange Chinese Slangen, Euphya, Birgit, Passandra, Panda, Bullet 
  • Klimmend, gele vruchten: Lange Gele Tros, Roly
  • Klimmend, gele ronde vruchten: Crystal Apple, Lemon
  • Struikvorm, groene vruchten: Bush Champion 
  • Exotische komkommers: Sikkimkomkommer (licht bitter, lang houdbaar en redelijk koudebestendig), Cactuskomkommer (stekelig en lang houdbaar), Olijfkomkommer (klein, gestekeld en alleen bestemd voor de inmaak), Meloenkomkommer (soort die naar meloen smaakt; de vruchten kunnen rond of langwerpig zijn).

Grond

Komkommer kan op veel grondsoorten geteeld worden, die rijk zijn aan organisch materiaal en een goede waterafvoer hebben. Ze houden van een grond die vochtig gehouden wordt. Het wortelstelsel is tamelijk oppervlakkig en verdraagt geen al te diepe uitdroging.Toch zijn ze heel gevoelig voor wortelafsterving als de grond oververzadigd aan water is. 

 

Zaaien

Je kunt komkommerplanten kopen maar ook gemakkelijk zelf zaaien, met als voordeel dat je dan veel meer keus hebt uit bijzondere soorten. Let bij aankoop altijd goed op of je tomaten geschikt zijn voor de binnen- of buitenteelt. Om komkommerzaden vlot te laten kiemen hebben ze een constante temperatuur nodig van 20 graden. Buiten zaaien lukt niet omdat we die temperatuur pas midden in de zomer hebben. Dat is te laat voor een redelijke oogst. Zaaien moet dus binnen bij kamertemperatuur of in een verwarmde kas c.q. serre. De periode van half april tot half mei is hiervoor het meest geschikt.

 

Het gaat zo: neem een tiental bloempotjes van 12 centimeter doorsnee, vul die met zaaipotgrond, maak ze wat vochtig en laat het geheel dan enkele dagen op temperatuur komen. Daarna kun je beginnen met zaaien. Duw twee gaatjes van zo’n 1 tot 1,5 centimeter diep in de potgrond en leg er een komkommerzaadje in, dek af met potgrond. Daarna lichtjes bevochtigen is voldoende, het water mag zeker niet door de pot te lekken! Overtollig vocht zou ervoor zorgen dat de ontluikende kiem aan het rotten gaat. Warm houden en uitdroging voorkomen is nu de boodschap, eventueel kan je een glasplaat bovenop de potjes leggen. Zet de zaailingen niet in direct zonlicht. Trek, wanneer beide zaden gekiemd zijn, na verloop van tijd de zwakste plant eruit. Komkommerachtigen houden niet van verspenen.

 

Planten

Tijdens de opkweek van de komkommerplant houd je zo veel mogelijk een temperatuur van 20 graden aan om de groei in een vlot ritme te houden. Koude nachttemperaturen zorgen voor een groeistilstand en dan zien voet- en wortelschimmels de kans om de plant aan te tasten. De planten blijven in pot tot ze zo'n vier tot zes echte bladeren hebben. Ondertussen heb je ze wel al gesteund met een stokje.
Is de grondtemperatuur onder glas minimaal 15 graden ? Dan kan je het uitplanten overwegen, hoewel 18 graden ideaal is. Maar ook de luchttemperatuur, vooral ’s nachts moet voldoende hoog zijn. Je kan in de kas uitplanten vanaf 1 mei maar wachten tot na 15 mei of zelfs tot 1 juni om uw komkommerplanten uit te zetten zal zeker geen grote vertragingen opleveren. Integendeel. De planten zullen des te groeikrachtiger hun start nemen en uiteindelijk minder last hebben van ziekten en plagen. Als je kan, kies dan voor twee plantdata, bijvoorbeeld half mei en begin juli, zo heb je gezonde planten en kwaliteitsvruchten tot laat in het najaar.

Voor het planten in de vollegrond wacht je tot half juni.


Ruim planten is de boodschap, komkommers hebben nu éénmaal grote bladeren. Een luchtig geplaatste plant wordt minder snel ziek. Eén plant per vierkante meter is niet veel, maar veel planten heb je ook niet nodig. Drie komkommerplanten kunnen een gezin al overvloedig bevoorraden.

 

Zorg er bij het uitplanten voor dat er geen teelaarde in contact komt met de stam van de plant. Giet de plant aan met lauw water. Wortelbeschadiging moet je vermijden.


Komkommerplanten onder glas houden niet van al te felle zon waardoor ze uitdrogen en verschroeien. Het is beter de ramen de beschilderen met speciale verf. Het best is het als je de plant door een raam naar buiten laat groeien. Planten in de vollegrond houden juist wel van veel zon maar je moet wel regelmatig water geven. 

Dunnen

Komkommers groeien hard. Onder glas bloeien ze begin juni al, buiten iets later. In ieder bladoksel verschijnt minstens één bloem met daaronder de beginnende vrucht. Zou je al die vruchten door laten groeien, dan raakt de plant snel uitgeput: slechts enkele komkommers worden oogstrijp, de overige jonge vruchten verschrompelen. Voor een optimale oogst is het belangrijk om de jonge vruchten om en om uit de bladoksels te knippen. Laat dus in de ene oksel één vruchtje staan, in de volgende niet, in de volgende weer één vruchtje enzovoort.  

 

Verzorging later in het seizoen

In augustus worden de dagen korter en de nachten langer. Voor de komkommer is dit nog niet zo erg, indien de grondtemperatuur niet te ver daalt. Dit kan problemen geven met het wortelgestel van de plant. Daarom neem je in deze maand onder aan de plant enkele bladeren weg. Door het verwijderen van deze (uitgediende) bladeren, kan de zon weer ongehinderd op de grond schijnen, zodat de bodemtemperatuur overdag kan oplopen. Hierdoor wordt het leven van een komkommerplant gerekt.

Onder glas kan het gewas zeer vol raken (veel blad produceren) waardoor de plant enigszins verstikt. Een vol gewas neemt veel licht en lucht weg van de vruchten, zodat de kleur ervan te wensen overlaat. Houd de plant dus open door hier en daar een groot blad weg te nemen. Doe dit alleen als het bewolkt en niet te warm is.
Leid de plant langs draden (onder glas) of stokken (buiten). Buiten is het beter de planten over de grond te laten kruipen. Wanneer de plant te lang wordt, kun je de top eruit knijpen.  

Voeden

Komkommers houden van organisch materiaal, een bemesting met goed verteerde stalmest of verrijking met compost zal zeker beloond worden. Verder mag je gerust wat stikstof en kalium onder minerale vorm voorzien. Stikstof houdt de weelderige bladgroei op gang en kalium zorgt voor stevige, donkere vruchten. Tijdens de teelt is het ideaal om altijd meststoffen op te lossen in het gietwater, bijvoorbeeld 1,5 gram per liter van een samengestelde meststof. Let wel op dat je er niet meer in oplost want dan is er kans op wortelverbranding.

Komkommerplanten zijn zeer gevoelig voor magnesiumgebrek. Is deze voedingsstof maar beperkt in de grond aanwezig, dan kan de plant dit laten zien. In dat geval blijven de nerven groen maar verkleurt het bladmoes vleksgewijs geel. In een later stadium wordt het gehele blad, uitgezonderd de nerven, geel. Onmiddellijk bijmesten met patentkali en daarna goed gieten is de enige snelle oplossing voor dit probleem.  

 

Ziekten en plagen

Witte vlieg, spint, bladluis, allemaal zijn ze wel belust op een groen komkommerblaadje. Vooral kasplanten hebben er last van.

Witte vlieg kan je doden met breedwerkende insecticiden, maar deze hebben als nadeel dat eieren, larven en poppen niet gedood worden. Daardoor zijn er de week daarop al weer nieuwe vliegen en zo blijf je spuiten. Er bestaan ook gele vangplaten, met lijm ingesmeerd, die dan in de kas opgehangen worden. Witte vlieg wordt aangetrokken door de gele kleur ervan.
Als je een langlopende komkommerteelt hebt, kun je overwegen sluipwespen in te zetten. Als je dit wil doen, moet je ze wel onmiddellijk aanbrengen vanaf het moment dat er één wit vliegje gezien is. Wacht je te lang, dan kan er geen evenwicht tussen de sluipwesp en witte vlieg meer opgebouwd worden. Je kunt de wespen via internet bestellen en soms ook via het tuincentrum. probeer je zoveel mogelijk te vermijden door geen tocht over de planten te laten gaan. Is er toch een aantasting, wat zich uit in eerst gele puntjes op de bladeren en later uitdrogende vlekken dan kan je de toevlucht nemen tot de waterspuit. Spint is namelijk geen liefhebber van vocht, waardoor de schade kan beperkt worden. Natuurlijk bestaan er ook specifieke spintmiddelen, insecticiden halen hier niks uit!
Bladluis bezoekt graag minder goed doorgroeiende planten. Zorg voor voldoende groeikracht van begin tot einde en de bladluisaantasting wordt al heel wat minder. Wees attent op een beginnende bladluisplaag en verwijder of reinig de bladeren waar de luizen zitten.  

Meeldauw is een gekend probleem bij komkommerachtigen. Vooral in een later stadium kan deze schimmelziekte sterk uitbreiden. Zorg er in ieder geval voor dat de planten niet in de tocht staan. Wat zwavelpoeder uitstrooien is een goede preventieve maatregel. Zie je dan toch wat ronde, witte vlekjes op de bovenkant van de bladeren en is de plant eigenlijk nog te jong om op te geven, dan kan je een fungicide gebruiken. In tuincentra is er altijd wel een bestrijdingsmiddel beschikbaar. Enige voorwaarde voor een goede werking is dat je dit product gebruikt onmiddellijk nadat je de ziekte opmerkt en wanneer er voorlopig geen regen wordt verwacht.

 

Beschermen

Bescherm komkommerplanten in koude nachten met tuinfleece.

 

Oogsten

Laat de komkommers niet te groot worden, dat is niet goed voor de plant en de smaak wordt er ook niet beter van. 400 gram is een ideaal gewicht (mini-komkommers blijven lichter). Oogst naar behoefte. Bewaar de komkommers niet te koud, het liefst bovenin de koelkast.