Spruitgroenten

In veel oosterse gerechten kun je kiemplantjes van peulvruchten, granen en enkele bladgroenten verwerken. Ze staan bekend als een delicatesse en worden ook gebruikt in salades, snacks en soepen of bij warme schotels. Spruitgroenten zijn erg gezond, want ze bezitten heel wat voedingsstoffen

Taugé (Phaseolus aureus) is de meest bekende van de spruitzaden. Tuinkers, die door veel kinderen gekweekt wordt, is nog zo´n bekende, eetbare soort spruitgroente. Ook de naam Alfalfa zal je bekend voorkomen.

In feite zijn de spruitzaden van de meeste groenten en granen eetbaar en het is opmerkelijk hoe zulke onrijpe planten, die toch slechts een paar dagen oud en zonder aarde gekweekt zijn, zulke specifieke smaken kunnen ontwikkelen. Slechts één of twee soorten spruiten, met name van tomaten en aardappels, zijn schadelijk. Zaden voor spruitgroente zijn te koop bij kwekerijen, grote tuincentra en Chinese en ecologische of ´groene´ winkels. Controleer altijd van tevoren goed of de zaden werkelijk bestemd zijn voor spruitgroente, want zaden die bestemd zijn voor uitzaai buiten zijn vaak behandeld met kiemremmende of schimmeldodende middelen.

Geschikte soorten

Taugé (Phaseolus radiatus en P.mungo): Een kleine, kogelvormige boon uit Zuid-Azië, meestal groen van kleur.Te kweken in jampot of schaal; driemaal daags spoelen; eetbaar na 4 tot 5 dagen; spruitgroente 3 tot 8 centimeter
Sojaboon (Glycine max): Deze boon stamt uit Oost-Azië, maar wordt om de eiwitrijke zaden in volgroeide peulen haast overal ter wereld geteeld. Het is een kleine, ovale boon waarvan de kiemen een notensmaak hebben. Te kweken in jampot of schaal; kiemtemperatuur 20-25 graden; driemaal daags spoelen; eetbaar na 4 tot 6 dagen; spruitlengte 3 tot 6 centimeter
Adzukiboon (Phaseolus angularis): Een fijne, rode boon uit Oost-Azië. Kweken in bak of pot. Het beste voor consumptie te bleken als ze 2,5 centimeter lang zijn. Kiemtemperatuur 30 graden; viermaal daags spoelen; na 3 tot 4 dagen eetbaar.
Rijstboon (Phaseolus pubescens): Wordt voornamelijk in India gekweekt. De zaden hebben uiteenlopende kleuren, maar de groengele en de bruingele variëteiten zouden de hoogste voedingswaarde hebben.
Duivenerwt (Cajanus cajan): Een op erwten lijkende Afrikaanse peulvrucht.
Linze (Lens culinaris, syn. esculenta): Een bekende droge peulvrucht uit Klein-Azië met een aparte smaak.In een pot kweken en bij 2,5 centimeter oogsten om rauw of gekookt te eten; tweemaal daags spoelen; na 3 tot 4 dagen eetbaar; spruitlengte 1 tot 2 centimeter.
Luzerne (alfalfa, luzerneklaver, Franse klaver): Een inheemse vlinderbloemige die veel vitamine C bevat en ook als groenbemester wordt gezaaid jampot of schaal; tweemaal daags spoelen; na 3 tot 6 dagen groen en eetbaar; spruitlengte 3 tot 5 centimeter.
Fenegriek (Trigonella foenumgraecum): Een oude cultuurplant met een aangenaam pikante smaak. Op een warm plekje kweken in bak of pot. De kruidige scheuten zijn het beste groen te eten, tussen de 2,5 en 8 centimeter. De kerriesmaak neemt af naarmate de spruiten langer worden; een- tot tweemaal daags spoelen; eetbaar na 4 tot 7 dagen; spruitlengte circa 7 centimeter.
Kikkererwt (Cicer avietinum): opkweken in een jampot; vier- tot vijfmaal daags spoelen; na 3 tot 4 dagen eetbaar; spruitlengte 1 tot 2 centimeter
Paardenboon (Vicia faba var equina); jampot of schaal; kiemtemperatuur 12 tot 15 graden; mag in het licht kiemen; eenmaal daags spoelen; eetbaar als ze net gekiemd zijn
Tuinkers (Lepidium sativum): Is wellicht de bekendste spruitgroente. Tuinkers heeft een scherpe smaak. Er bestaan verschillende rassen, waarvan de ´Gewone Tuinkers´ het meest geschikt is voor de teelt van kiemplantjes. Opkweken in schaal; indien nodig sproeien; oogsten na 11 tot 14 dagen; spruitlengte 5 centimeter.
Mosterd (Sinapsis alba): De zaden verwerkt men in tafelmosterd. Als spruitgroente heeft de gele mosterd een zeer pikante smaak. Opkweken in een schaal; vochtig houden; na 8 tot 10 dagen eetbaar; spruitlengte circa 5 centimeter.
Broccoli (Brassica oleraceae convar. oleracea var. italica): wordt ook dikwijls aangeraden als een ideale en gezonde spruitgroente
Zowat alle graansoorten komen als spruitgroente in aanmerking, in de eerste plaats tarwe, rogge, spelt, suikermais en rijst. Op een warm plekje in een pot kweken. Gebleekt gebruiken als ze 1 centimeter lang zijn. Duurt 4-5 dagen
Spruitradijs (Raphanus sativus): Een Japanse specialiteit bestemd voor gebruik in sauzen en salades. Hij is te krijgen onder de rasbenaming ´Green Power´.
Zonnebloem: In een pot kweken en na twee of drie dagen oogsten bij een lengte van slechts 1 centimeter, anders wordt de smaak te sterk. Duurt 23 dagen.

Kiemen algemeen

De zaden hebben voor het kiemen vocht en warmte nodig: de meeste kiemen goed bij 15 tot 20 graden. Te veel vocht en een te hoge temperatuur kan echter gemakkelijk leiden tot schimmelen. Gebruik alleen volkomen schone bakken en potten en spoel de zaden regelmatig.

Kiemen in schalen

Vooral mosterd en tuinkers kun je in schalen laten kiemen. Leg een dikke laag katoen, flanel, keukenpapier of watten in een schaal of plastic bakje van de Chinees of iets dergelijks. Spreid de zaden er dik en gelijkmatig op uit en druk ze licht aan. Sproei er lauw water over en dek ze af met bruin papier of zwart plastic. Er bestaan ook speciale kiemschalen (zie plaatje), die je kunt stapelen.
Zet de schaal bij 10 tot 15 graden en haal de afdeklaag weg als de zaailingen circa 4 centimeter groot zijn. Laat de zaailingen dan een paar dagen op een lichte vensterbank groen worden en goed uitgroeien. Houd ze te allen tijde vochtig. Oogst met een schaar als de witte stengeltjes zo'n 5 centimeter lang zijn, meestal 11 tot 14 dagen na het zaaien.

Kiemen in potten

Week de zaden en giet een dunne laag (ongeveer 1 centimeter) vochtige zaden in een grote glazen pot die je vervolgens afdekt met een neteldoek of een andere stevige, poreuze stof. Houd de stof met elastiek op zijn plaats.
Laat het teveel aan water eruit te laten lopen. Zet de pot in het donker tot de zaden gaan uitlopen. Voor groene scheuten worden de scheuten in het licht gezet. Als je de pot in het donker laat staan blijven de scheuten wit. Zowel voor als na het ontkiemen moet je de zaden één of twee keer per dag spoelen door de pot voor de helft met water te vullen en de zaden voorzichtig te spoelen. Laat het water door de stof weglopen. Om oogsten trek je de scheuten simpelweg uit de pot zodra ze groot genoeg zijn.

Hygiène

Water is de basis voor het telen van spruitzaden, gebruik het overvloedig bij het reinigen.
Het is essentieel dat de zaden niet onder water blijven. Je zorgt ervoor dat ze vochtig blijven, maar niet onder water staan.
De zaden moeten steeds over voldoende verse lucht en zuurstof beschikken, anders gaan ze rotten.
Het is van essentieel belang potten en schalen tussen twee teelten in goed te reinigen.

Bewaren

Je kunt spruitzaden 7 tot 21 dagen bewaren in de koelkast, maar vers is altijd beter!